MISIR KURDU
Ostrinia nubilalis Hbn. (Lepidoptera: Crambidae)
1. TANIMI VE YAŞAYIŞI
Mısırkurdu (Ostrinia nubilalis Hbn.)
kelebekleri krem-sarı renkte olup, dişinin başı krem-sarı, erkeğin başı
kahverengimsidir (Şekil 1a,b).
Antenler iki cinsiyette de aynı olup kıl gibidir. Dişide toraks üzeri soluk
sarı veya devetüyü renginde uzun tüylerle kaplıdır.Erginlerin vücut uzunluğu 12–15 mm, kanat
açıklığı yaklaşık 22–30 mm’dir. Dişi ve erkek bireyde kanat renkleri birbirinden
oldukça farklı olup bu cinsiyet ayrı- mında önemli bir özelliktir. Dişide ön
kanatlar krem sarısı renkte olup üzerinde altın sarısı renginde 3 adet enine
zikzaklı çizgi ve 2 nokta bulunmaktadır. Arka kanatları ise saman sarısı
renginde olup enine 2 açık sarı çizgi bulunur. Ön ve arka kanat uçları tamamen
sarı tüylerle kaplıdır (Şekil 1a).
Erkekte ise ön kanatlar koyu sütlü kahverenginde olup, kanatların uç kısmında
daha koyu kahverengi zikzak bir bant, onun yanında açık krem zikzak bir bant ve
bundan sonrası da toraksa kadar açık ve koyu kahverengi dalgalı bir şekildedir.
Kanatların orta kısmında ön kenara yakın açık renk birer leke bulunur (Şekil 1b). Arka kanatlarda da yine
kanat ucundaki koyu bant devam eder. Arka kanatlar toraksa doğru grimsi
lekelidir.Paket halinde bırakılan yumurtalar, genellikle yaprak alt yüzüne
yapıştırılmış olup, üstten bakıldığında balık pulu yada kiremit dizilişine
benzer (Şekil 1c). Başlangıçta
parlak beyaz olan yumurtalar açılmaya yakın sarımsı krem rengini alır ve
larvanın baş kapsülü siyah nokta şeklinde belirir.Yumurtadan
yeni çıkmış larva soluk krem renginde olup baş siyahtır. İleriki dönemde larva
rengi gri kahverengi olup, her bir segment üzerinde önde 2 siyah arkada 4 koyu
kahverengi benek bulunur, bu nedenle larva benekli görünüm kazanır ve birkaç tane koyu kahverengi veya pembe çizgi vücut boyunca
uzanır(Şekil 1d). Larvalar, örümceklerde
olduğu gibi, salgıladıkları ip gibi bir salgı yardımıyla kendini aşağı doğru
sarkıtırlar Olgun larva boyu ortalama 24 mm civarındadır. Pupa kızılımsı
kahverenginde, 12-15 mm boyundadır (Şekil 1e).
Şekil 1. Mısırkurdu’nun ergini (a: Dişi; b: Erkek), yumurta paketi (c),larvası
(d) ve pupası (e).
1. ZARAR
ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI
Larvalar,
mısır bitkisinin kök bölümü dışındaki tüm organlarında zarar yapmak- tadır.
Mısırlarda ilk zarar, ilk dönem larvaların birbiri üzerine sarmal yaprakları
(helezon yaprak) delip içeri girmesiyle başlar (Şekil 2b). Sonra gövde, koçan ve erkek organda delik ve galeriler açarlar (Şekil 2c,d,e,f). Mısırkurdu’nun gövdeye girişi genelde koçanın
üstündeki boğumlardan olur (Mısır koçankurdunda ise bu koçanın altındaki
boğumlardan gerçekleşmektedir) bu durum Mısırkurdu’nun karakteristik
özelliğidir (Şekil 2a). Açılan
galeriler ve beslenme nedeniyle bitkinin zayıflamasına, gövde ve koçanın
kırılmasına ve bunun sonucu olarak da ürün azalmasına neden olurlar. Ayrıca
koçandaki deliklerden koçan içine giren funguslar, ürettikleri mikotoksinler
nedeniyle insan ve hayvan sağlığı için tehlike oluşturmaktadırlar. Mısırkurdu, ülkemizin Karadeniz, Marmara, Ege ve Güney Anadolu
Bölgelerinde yaygındır.
Şekil2. Mısırkurdu’nun mısırın
gövdesine giriş yeri (a); sarmal yapraktaki (b), koçandaki (c), gövde içindeki (d), koçan sapındaki (e) ve erkek organdaki (f) zarar şekli |
3. KONUKÇULARI
Mısırkurdu,
başta mısır olmak üzere 200’den çok bitki türüne bulaşmaktadır. Bunlar arasında
biber, patlıcan, fasulye, patates, buğday, kenevir, ayçiçeği, muz, krizantem,
yıldızçiçeği, bazı odunumsu bitkiler bulunmaktadır.
1. DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ Ülkemizde
tespit edilen doğal düşmanlar aşağıda verilmiştir:
Yumurta parazitoitleri:
- Trichogramma evanescens Westw. (Hym.: Trichogrammatidae)
- Trichogramma brassicae Bezd. (Hym.: Trichogrammatidae)
Larva ve larva-pupa
parazitoitleri:
- Habrobracon (=Bracon) hebetor (Say.) (Hym.: Braconidae)
- Iphiaulax importor Scopoli (Hym.: Braconidae)
- Cotesia ruficrus Haliday (Hym.: Braconidae)
- Schizoprymnus obscurus Nees (Hym.: Braconidae)
- Eriborus(=Diadegma) terebrans(Grav.) (Hym.: Ichneumonidae)
- Diadegma crassicornis (Grav.) (Hym.: Ichneumonidae)
- Phaeogenes nigridens Wesm. (Hym.: Ichneumonidae)
- Pimpla spuria Grav. (Hym.: Ichneumonidae)
- Sympiesis virudula Thomsoni (Hym.: Eulophidae)
- Lydella thompsoni Hert. (Dip.: Tachinidae)
- Pseudoperichaeta insidiosa R.D. (Dip.: Tachinidae)
Predatörleri:
- Coccinella septempunctata(L.) (Col.: Coccinellidae)
- C. undecimpunctata(L.) (Col.: Coccinellidae)
- Adonia variegata Goeze (Col.: Coccinellidae)
- Propylea quatuordecimpunctata (L.) (Col.: Coccinellidae)
- Orius niger Wolff. (Hem.: Anthocoridae)
- O.minutus (L.) (Hem.: Anthocoridae)
- Nabis punctatus C. (Hem.: Nabidae) Chrysoperla carnea (Stephens)
- (Neur.: Chrysopidae) Abrolophus sp. (Acari: Erythraeidae)
Hastalık etmeni (Entomopatojen):
Bacillus thuringiensis var.
kurstaki (Bacillaceae)
Mısırkurdu’nun doğal düşmanları
arasında örümcekler, karıncalar ve kuşlar da yer almaktadır.
5. MÜCADELESİ
5.1. Mekanik Mücadele
Mekaniksel mücadele hasat zamanında başlayıp mayıs ayına kadar yapılabilir.
Çünkü larvalar kışı tarlada kalan sap ve koçan artıkları içinde geçirirlerKelebek
çıkışı başlamadan, nisan ve mayıs ayından önce, tarlada kalan mısır sapları ve
kökleri parçalanıp imha edilmeli veya tarla derin sürülerek bitki
artıklarındaki kışlayan larvalar derine gömülmek suretiyle ergin çıkışları
önlenebilir. Mekanik mücadelenin daha ucuz ve kolay olması aynı zamanda doğal
dengeyi bozmaması bakımından her zaman kimyasal mücadeleye tercih edilmelidir.
Ayrıca ikinci ürün mısır mümkün olduğunca erken ekilmelidir.
5.2 Biyolojik Mücadele
Doğal
düşmanların korunması ve etkinliğinin artırılması için gerekli önlemler
alınmalıdır. Mısır tarlalarında zararlılarla mücadele amacı ile gereksiz
yapılan ilaçlamalar, doğal düşmanları olumsuz yönde etkilemekte ve doğal
dengenin bozulmasına yol açmaktadır. Bu da zararlıların zarar oranını artırmaktadır.
Bu nedenle kimyasal mücadeleye karar verirken dikkatli olunmalı, ilaç seçimine
önem verilmelidir.
Mısırkurdu’na karşı biyolojik mücadelede birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de yumurta parazitoiti, Trichogramma spp.’nin üretim ve salımı yapılarak başarılı sonuçlar alınmaktadır. Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinde Trichogramma evanescens, Ege Bölgesi’nde T.brassicae türleri bulunmaktadır. İlaç uygulanmayan bazı tarlalarda mevsim sonuna doğru doğal parazitlenme %100’e ulaşabilmektedir. Mısırkurdu’nun diğer parazitoit ve predatörleri doğal düşmanlar bölümünde verilmiştir.Ülkemizde Trichogramma spp.’nin biyolojik mücadelede kullanılması amacı ile kitle üretim ve salım metotları belirlenmiş ve başarılı bir şekilde uygulamaya verilmiştir. Zararlının biyolojik mücadelesinde aşağıdaki yol izlenmelidir:
Hasatta, tarlanın büyüklüğüne göre en az 10 farklı noktasından 10-20 bitki olmak üzere toplam 100-200 bitki kesilerek, bulaşık bitki ve koçan ile larva sayısı (adet/bitki) belirlenmeli ve verim kaydedilmelidir
Mısırkurdu’na karşı biyolojik mücadelede birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de yumurta parazitoiti, Trichogramma spp.’nin üretim ve salımı yapılarak başarılı sonuçlar alınmaktadır. Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinde Trichogramma evanescens, Ege Bölgesi’nde T.brassicae türleri bulunmaktadır. İlaç uygulanmayan bazı tarlalarda mevsim sonuna doğru doğal parazitlenme %100’e ulaşabilmektedir. Mısırkurdu’nun diğer parazitoit ve predatörleri doğal düşmanlar bölümünde verilmiştir.Ülkemizde Trichogramma spp.’nin biyolojik mücadelede kullanılması amacı ile kitle üretim ve salım metotları belirlenmiş ve başarılı bir şekilde uygulamaya verilmiştir. Zararlının biyolojik mücadelesinde aşağıdaki yol izlenmelidir:
Hasatta, tarlanın büyüklüğüne göre en az 10 farklı noktasından 10-20 bitki olmak üzere toplam 100-200 bitki kesilerek, bulaşık bitki ve koçan ile larva sayısı (adet/bitki) belirlenmeli ve verim kaydedilmelidir
- Nisan ayının ikinci yarısından itibaren kurulan ışık tuzakları (Robinson ve Pensilvanya tipi) ile kelebek uçuş başlangıcı belirlenmelidir.
- O.nubilalis kelebekleri ışık tuzaklarında yakalandıktan ve tarlada zararlının yumurta paketi bulunduktan sonra ilk salım ve 7-10 gün sonra ikinci salım yapılmalıdır. Gerekirse 7-10 gün sonra üçüncü salım uygulanmalıdır
- Her salım, 7.500 parazitoit/da dozunda plana uyularak uygulanmalıdır. Parazitoitler salım çantaları içinde bitkilere asılır
- Salımın etkinliğinin belirlenmesi için, son salımdan bir hafta sonra 100 bitkide parazitli-parazitsiz yumurta kontrolü yapılarak parazitlenme oranı belirlenmelidir.
5.3. Kimyasal Mücadele
5.3.1. İlaçlama
zamanı
Birinci ürün
mısırda genellikle zararlı yoğunluğu düşük olduğundan ilaçlamaya gerek
duyulmamaktadır. Ancak bulaşık bitki sayısının %5 ve üzerinde olması durumunda
bu alanlar kimyasal mücadele yapılır. Mısırkurdu’na karşı uygulanan kimyasal
mücadele koruyucu olduğundan mücadele zamanının tespiti çok önemlidir. Mısır
ekilen sahalarda (ikinci ürün) bitki boyu 40–50 cm boya geldiğinde ışık
tuzaklarında yakalanan ergin sayısı 5-10 adet/hafta olduğunda tarlalar, haftada
en az iki kez kontrol edilmek suretiyle ilk yumurtaların tespitine
çalışılmalıdır. Yapılan kontrollerde ilk yumurtaların tespiti ile birlikte
ilaçlamaya geçilmelidir.
Birinci
üründe; 50 dekarlık tarla bir ünite kabul edilerek, tarlada zikzak şeklinde
gidilerek 100 bitkideki bulaşma (yumurta kümesi veya yaprak, gövde, koçan, tepe
ve koçan püskülündeki yenikler) tespit edilir.
İkinci
üründe, 50 dekarlık tarla bir ünite kabul edilerek, tarlada zikzak şeklinde
gidilerek 100 bitkideki yumurta paketi kontrolü ve sayımı yapılır. Mısırkurdu
yumurta kümeleri genelde yaprakların alt yüzünde, Mısır koçankurdu yumurta
kümeleri ise yaprak kınının gövdeyi saran iç yüzünde; bulunur.
İlaçların etki süreleri dikkate alınarak 10 veya 15 gün ara ile 2 ya da
3 ilaçlama yapılmalıdır. Şeker mısırında, taze tüketim amacıyla kullanılan
mısırlarda ve silajlık mısırlarda kesinlikle kimyasal mücadele uygulanmamalıdır.
5.3.2. Kullanılacak
bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlık
tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri” kitabında tavsiye edilen bitki
koruma ürünlerinden biri ile ilaçlama yapılır.
5.3.3. Kullanılacak
alet ve makineler
İlaçlamada
hidrolik tarla pülverizatörü, sırt pülverizatörü (mekanik, otomatik, motorlu)
veya sırt atomizörü kullanılır. Mısırın boylandığı dönemde yüksek çatılı
hidrolik tarla pülverizatörü kullanılmalıdır.
5.3.4. İlaçlama tekniği
Yeşil aksam
ilaçlaması, havanın serin ve sakin olduğu saatlerde, sabah veya akşamüzeri,
kaplama şeklinde yapılmalıdır.
Granül
ilaçlar bitkinin büyüme konisinden uygun şekilde verilir.
Kaynak: ZİRAİ MÜCADELE TEKNİK TALİMATLARI Cilt I S 105-107
Kaynak: ZİRAİ MÜCADELE TEKNİK TALİMATLARI Cilt I S 105-107
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder